Kamille, een multifunctioneel kruid

Kamille, of in het Latijn Matricaria Recutita, stond vooral vroeger ook bekend onder de naam Grondappel, omdat de plant laag bij de grond groeit en omdat de geur een beetje aan die van appel doet denken. De plant komt over de hele wereld voor, behalve in poolgebieden en tropische streken. Het kruid kan gedurende de hele zomer worden geoogst, bij voorkeur op een zonnige dag en als de bloemetjes mooi open staan. Vaak wordt kamille dan in zijn geheel gedroogd, waarna de bloemhoofdjes met een kort eindje van het steeltje worden geplukt voor bewaring. Kamille bevat veel etherische olie, maar ook heel wat andere werkzame stoffen. Het staat al duizenden jaren bekend om de krachtige werking tegen menstruatiekrampen en doet tot op de dag van vandaag nog steeds dienst als één van de meest multi-inzetbare kruiden. Zelfs westerse artsen raden tegenwoordig wel eens een stoombad met kamille aan om verkoudheden te bestrijden.
Behalve de geneeskrachtige werking staat kamille bekend als “de plantendokter”, omdat zieke plantjes helemaal opknappen als kamille ernaast wordt geplant.
Kamille wordt ook beschouwd als een culinair kruid, al wordt het in de praktijk niet zo vaak toegepast in onze keuken. De jonge twijgjes worden af en toe vermengd in koude of warme gerechten en soms wordt kamille verwerkt in azijn om salades te verrijken.

In het antieke Egypte werd kamille al ingezet bij malaria, koorts- en ontstekingsproblemen. De effectiviteit tegen malaria is nog niet bewezen, maar onze huidige wetenschap bevestigt wel de koortswerende en infectiebestrijdende werking. Ook in het oude Griekenland werd kamille geprezen om de medicinale werkingen bij keelpijn, mondslijmvliesaandoeningen, slecht helende wonden en menstruatieklachten. Ook deze werkingen zijn door hedendaagse onderzoeken bevestigd en vinden hun toepassing in de fytotherapie. De antieke Romeinen gebruikten al kamille om winderigheid tegen te gaan. Een gezegde luidt: “Een kopje kamillethee helpt beter dan drie dokters.”. En in een oud kruidenboek staat vermeld dat kamille het belangrijkste geneesmiddel is voor artsen. In 1987 werd kamille tot ´Geneeskrachtige Plant van het Jaar´ uitgeroepen in Duitsland. Een baanbrekende kruidenwetenschapper stelde Roomse kamille en echte kamille aan elkaar gelijk als het gaat om hun geneeskracht. Hij paste het toe bij darmkolieken, zwakke spijsvertering, niergruis, pijn, stijfheid, constipatie en koortsen.
Meer onderzoek is nodig, maar kamille zou preventief ingezet kunnen worden tegen welvaartziekten als diabetes, hart- en vaatziekten en kanker.

Door aromatherapeuten worden zowel het maceraat, het hydrolaat als de etherische olie van kamille zeer gewaardeerd en vooral toegepast als rustgevend, ontstekingswerend en verzachtend middel. Kamille wordt zowel in de fytotherapie, de aromatherapie, de homeopathie als de reguliere geneeskunde ingezet bij koorts, griep, verkoudheden, menstruatiekrampen en spasmen van de urinewegen.
Inwendig wordt het kruid vaak toegepast bij spijsverteringsklachten zoals maag-darmontstekingen, buikgriep, diarree, brandend maagzuur, kolieken, opgeblazen gevoel, indigestie en prikkelbare darmsyndroom. Het gaat zweervorming in de maag tegen en bestrijdt zowel schimmels als bacteriën. Daarnaast werkt kamille krampopheffend, braakstillend en galdrijvend. Dit kruid bevat maagversterkende, spijsverteringsbevorderende en eetlustopwekkende kwaliteiten.
Kamille is verder een rustgevend middel. Het relaxeert heftige emoties en het weert angsten. Daarnaast is het een slaapopwekkend en zenuwversterkend kruid. Het wortdt dan ook met succes toegepast bij rusteloosheid, stress, prikkelbaarheid, irritatie, boosheid, angst, nachtmerries, slapeloosheid en spanningshoofdpijn. Kinderen en volwassenen met ADHD kunnen er baat bij hebben en het helpt tegen rusteloosheid bij doorkomende tanden van jonge kinderen.

Uitwendig werkt kamille ontstekingswerend, ontsmettend en jeukstillend. Daarnaast bevordert het kruid de epitheelvorming en dus ook de wondheling.
Gorgelen of spoelen met kamille is doeltreffend bij tandvleesontsteking, aften, keelpijn, strottenhoofdontsteking en doorkomende tanden.
Stomen met kamille werkt tegen sinusitis, neusslijmvliesontsteking, verkoudheden, bronchitis en hooikoorts.
Compressen, darmspoelingen of zitbaden kunnen worden ingezet bij aambeien, vaginale ontsteking, witverlies en blaasonsteking.
Omslagen, crèmes, lotions of zalven met kamille zijn onder andere effectief bij eczeem, luieruitslag, netelroos, jeuk, allergische uitslag, huidirritatie door bestralingstherapie, schrale of ruwe huid, kloven en zonnebrand.
Inwrijven met kamille-olie helpt tegen zenuw-, reuma-, jicht-, oor- en spanningshoofdpijn, maar kan ook verlichting geven bij ischias en een droge, geïrriteerde hoofdhuid. Blonde haren krijgen een gouden gloed door ze regelmatig te spoelen met kamillethee.
Een gezichtsstoombad met kamille is hét middel tegen een vette huid en acné.

Als je kamille als geneesmiddel wilt gaan gebruiken, kun je steeds advies inwinnen bij een fytotherapeut of bij je huisarts. Extracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders en capsules dienen enkel op voorschrift ingenomen te worden. Zalven, crèmes en thees op basis van kamille kunnen wel veilig toegepast worden. Koop kamille bij voorkeur in de natuurvoedingswinkel of bij de drogist. Het is daar meestal goedkoper, maar beter van kwaliteit dan in de apotheek. Kamille is een vrij onschuldig kruid. Toch raden we zoals bij de meeste kruiden aan om het niet langer dan drie tot maximum vier weken achter elkaar toe te passen en daarna eventueel af te wisselen met een plant met een gelijkaardige werking. Zelf gebruik ik vooral het kamillemaceraat en de etherische olie om een zalf mee te bereiden die verlichting geeft bij allerlei huidaandoeningen. Een degelijke kamillezalf is onmisbaar in elke natuurlijke huisapotheek. Contacteer me gerust voor meer informatie.